Урок двадцать четвертый
Темір жол вокзалы. Железнодорожный вокзал.
Сөздік
Пойыз — поезд
Тақ — нечетный
Жұп — четный
Төлқұжат — паспорт
Тәулік — сутки
Жолсерік — проводник
Қай күндері жүреді? — В какие дни ходят?
Қандай пойыздар барады? — Какие поезда едут?
Нешінші жолға тоқтайды? — На каком пути останавливается?
Төменгі орын — нижнее место
Жоғарғы орын — верхнее место
Анықтама бюросы — справочное бюро
Пойыздың жүру уақыты — время отправки поезда
Отыру хабарланды — посадка объявлена
Шығарып салушылар — провожающие
Төсек-орын алыңыздар — возьмите постель
1. Оқыңыз (читайте). Қайталаңыз (повторяйте).
Сұхбаттасу
— Сәлеметсіз бе, Алматыға қандай пойыздар барады? (- Здравствуйте, какие поезда едут до Алматы?)
— Сәлеметсіз бе, Атырау-Алматы пойызы барады.
( — Здравствуйте, едет поезд Атырау-Алматы.)
— Ол пойыз қай күндері жүреді?
( — В какие дни едет этот поезд?)
— Атырау-Алматы пойызы тақ күндері жүреді. Сізге қай күнге билет керек? (Поезд Атырау-Алматы едет по нечетным дням. Вам на какой день нужен билет?)
— Маған ертеңге Алматыға дейін Атырау-Алматы пойызына билет беріңізші? ( — Дайте мне, пожалуйста, билет на поезд Атырау-Алматы на завтра до Алматы.)
— Сізге неше билет керек?
( — Сколько билетов вам нужно?)
— Екі билет. Мүмкін болса, біреуін төменгі орынға беріңізші. ( — Два билета. Если можно, дайте один билет на нижнее место.)
— Жарайды. Төлқұжаттарыңызды беріңіз.
( — Хорошо, дайте паспорта.)
— Барлығы 21 500 (жиырма бір мың бес жүз) теңге. ( — Всего 21 500 (двадцать одна тысяча пятьсот) тенге.)
— Міне, алыңыз. Алматыға қай күні жетіп, сағат нешеде түсеміз? ( — Вот, возьмите. Когда будем в Алматы, во сколько прибудет?)
— Екі тәуліктен соң, күндізгі сағат үш жарымда түсесіздер. ( — Ехать двое суток, будете в половине четвертого дня.)
Грамматика
Ортақ етіс (совместный залог)
Ортақ етіс передает действие, производимое совместно двумя или несколькими субъектами.
Образуется с помощью суффиксов -ыс, -іс, -с + суффиксы + окончания.
Мысалы: Олар әңгімеле-с-ті (они побеседовали)
Біз көр-іс-ті-к (мы увиделись)
Сендер хат жаз-ыс-ты-ңдар
(Вы переписывались)
Жазылым
1-тапсырма. Сөйлемнен ортақ етісті тап.(Найдите совместный залог).
Ол достарына көмектесті. Олар ұзақ әңгімелесті. Сіздер көрістіңіздер. Сендер келісіңдер. Біздер сөйлестік. Дастарқан жазысты.
2-тапсырма. Төмендегі сөздерден сөйлем құраңыз
3-тапсырма. Сұраққа жауап беріңіз (Попробуйте ответить на вопрос).
Темір жол вокзалы аялдамаға жақын ба?
жақын
жақын емес
Темір жол вокзалы аялдамаға алыс
алыс емес
қашық
Есіңізде сақтаңыз! (Запомните!)
Тілден биік асқар жоқ, тілден асқан байлық жоқ, тілден терең теңіз жоқ
Ғ.Мүсірепов
