Урок двенадцатый
Кешірім сұрау — Извинение
Сөздік
— Кешіріңіз. – Извините.
— Ғафу етіңіз. – Простите.
— Жарайды. – Ладно.
— Ренжіме. – Не обижайся.
— Кешірім өтінемін. – Прошу прощения.
— Кешіріңіз, мен асығыспын. – Извините, я спешу.
— Кешіккеніме кешірім сұраймын. – Прошу прощения за опоздание.
1. Оқыңыз (читайте). Қайталаңыз (повторяйте).
Надеемся, у вас есть под рукой словари. Не забывайте про своего помощника.
Сұхбаттасу
— Кешіріңіз, Сізден сұрауға бола ма? № 2 мектепке қалай баруға болады?
(Извините, можно у Вас спросить? Как пройти в школу №2?)
— Мен білмеймін. (Я не знаю.)
— Ғафу етіңіз. (Простите.)
— Оқасы жоқ. (Не стоит извиняться/Не за что.)
— Сәлем, Алмат! (Привет, Алмат!)
— Сәлем, Рита! (Привет, Рита!)
— Бүгін мейрамханаға барайық. (Давай сегодня пойдем в ресторан.)
— Ренжімеші, бүгін бара алмаймын. (Не обижайся, сегодня я не смогу.)
Грамматика
Бұйрық рай (повелительное наклонение)
В казахском языке кроме второго лица, существуют формы первого и третьего лица.
Повелительное наклонение обозначает предложение, просьбу, приказ, пожелание, добровольное включение в действие. Образуется путем прибавления к основе личных окончаний.
Спряжение в повелительном наклонении
Мен бар+айын Я пойду (давайте я пойду)
Сен бар Ты иди
Сіз бар+ыңыз Вы идите
Ол бар+сын Пусть он пойдет
Біз бар+айық Мы пойдем (давайте мы пойдем/поедем)
Сендер бар+ың+дар Вы идите
Сіздер бар+ыңыз+дар Вы идите
Олар бар+сын Пусть они пойдут
Есіңізде сақтаңыз! (Запомните!)
1. Жұрнақтар (аффикс) -айық, -ейік орыс тіліндегі «давайте» сөзінің мағынасын береді. — Эти суффиксы передают значение, смысл слова «давайте».
2. Формы на -шы, -ші обозначают вежливость.
Мысалы: Сіз айтыңызшы. — Вы говорите / скажите.
Бар+ың+дар+шы. — Идите, пожалуйста.
Оқ+ыңыз+шы. — Прочтите, пожалуйста.
Кел+ме+ ңіз+ш. — Не приходите, пожалуйста.
2-тапсырма Сөйлемнен бұйрық райды табыңыз. Аударыңыз. (Найдите повелительное наклонение. Переведите на русский язык.)
Сен тақтаға жаз. Кітапты қайта оқы. Кітапханаға ертең кел. Досыңа ойыңды жеткіз. Дәрігерге қарал. Дәріңді уақытында іш. Сіздер шындықты айтыңыздар. Бірге барайық. Мамандар айтсын.
3-тапсырма Кешіріңіз, ғафу етіңіз, ренжіме сөздерін кірістіріп, сөйлем құрастырыңыз. (Составьте предложения с данными словами.)
Есіңізде сақтаңыз! (Запомните!)
«Тіл адамды көкке көтереді, тіл арқылы ел бақытқа жетеді»
Ж.Баласағұни
